تاثیر سوگ بر بدن

سوگ چیست؟

سوگ حالتی اسـت که در پی از دسـت دادن فرد یا چیزی مهم در ساختار روانی انسـان ایجاد می‌شود. شما احتمالا با لغت سوگواری آشنا هسـتید. فرآیند سوگ شامل تجربه عمیقی از احسـاس اندوه می‌شود که به انســــان کمک می‌کند تا با از دست دادن چیزی که برایش مهم بوده، کنار بیاید. همه ما به خوبی می‌دانیم که ســـوگ، چقدر تلخ است. خصــــــوصا زمانی که در مواجهه با مرگ عزیزی هستیم، تجربه سوگ می‌تواند بسیار عمیقتر باشد. اما نکته مهم در مورد این موضــوع این اســت که فرد نه تنها از نظر هیجانی دچار تغییرات جدی می‌شود، بلکه جسم او نیز تغییر می‌کند.

تاثیر سوگ بر بدن

از دســت دادن عزیزی، ما را وارد جریانی شــدید از غم و درد میکند که متأسفانه اجتناب ناپذیر است. در این شرایط، فرد از نظر بدنی ضـعیف و آسـیب پذیرتر می‌شـود. ما باید بتوانیم از خودمان مراقبت کنیم. اولین قدم این اسـت که فرد باید بداند که این شـرایط تا حدود زیادی طبیعی است و ذهن و بدن واکنش عادی به رویداد تلخ بیرونی نشان می‌دهند. پذیرشا ین مسـئله می‌تواند به فرد کمک کند در درجه اول احســاسات ناخوشـــایندی مانند شــــرم را کنار بزند، و در مرحله دوم، بهتر از خودش مراقبت کند.

در این مقاله می‌خواهیم در قدم اول به نشـــانه های جســــمی سوگ بپردازیم. در مرحله دوم راه حل هایی را به شما نشـــــــان می‌دهیم که می‌تواند کمک کند. البته کاملا قابل درک اســــت که انجام آنها ممکن است کار بســـــــیار سختی باشد، اما ما باید تلاشمان را انجام دهیم. فراموش نکنید که روان انسـان نیاز دارد برای چیز ارزشمندی که از دست داده سوگوار باشـد، اما این سـوگواری باید روزی به پایان برسـد و ما قرار نیست تمام عمر، اندوهگین باشیم.

نشانگان جسمی سوگواری

همان طور که گفتیم سوگواری تأثیراتی جسـمی به همراه دارد. البته این تأثیرات ماندگار نیستند اما ممکن است آسیب‌ های جانبی زیادی را برای فرد ایجاد کنند. در این بخش می‌خواهیم به اختصـــار به این آسیب‌ها اشاره کنیم:

• مشکلات گوارشی
• کاهش انرژی
• بیماری
• برافروختگی و عصبی بودن
• درد و ناراحتی
• کم خوابیدن
• زیاد خوابیدن
• کاهش وزن
• اضافه وزن
• تغییرات دمای بدن

مشکلات گوارشی

سوگ گاهی اوقات برنامه غذایی روتین انســــان را بر هم میریزد. در نتیجه فرد دچار مشــکلاتی نظیر یبوست، اسهال، درد معده، احســاس خالی بودن معده و احساس تهوع می‌شود. البته مشکلات گوارشی فقط به دلیل بر هم خوردن روتین غذایی نیســـت. اضطراب بســـیار بالا نیز ممکن است سبب مشــکلاتی که اشاره کردیم بشــود. شما باید بتوانید دلیل مشکل را بفهمید.

کاهش انرژی

همان طور که گفتیم، سوگواری فرآیند بسیار سنگینی به شمار می رود. به هم ریخته شدن روتین غذایی و نظم خواب انســان سبب میشود که بدن نتواند انرژی مورد نیاز را ذخیره کند، و فرد بیشـــــــتر در طول روز احساس خستگی میکند.

بیماری

اضطراب شدیدی که سوگ با خود به همراه می‌آورد، سبب تضـــعیف سیستم ایمنی بدن انسان می‌شود. در نتیجه فرد بیشـتر در ریسـک ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا قرار دارد.

برافروختگی و عصبی بودن

عصبی یا مضـطرب بودن گاهی اوقات به شیوه‌های فیزیکی مانند راه رفتن بی دلیل، تکان دادن پا، ناتوانی در راحت نشــســـتن، عرق کردن دست یا پا، و احسـاس بی‌حسـی در دستان، خود را نشـان می‌دهند. در این شرایط شما با فردی طرف هستید که بسیار بی‌قرار است و نمی‌تواند یک جا بنشیند. او حتی از دلیل بی‌قراری خود نیز آگاه نیست.

درد و ناراحتی

بدن انسـان واقعا شگفت انگیز است و با وجود پیشــرفت‌های فوق العاده علم پزشکی، ما هنوز هم  کاملا نمی‌توانیم ساختار بدن انســـان را درک کنیم. اما می‌دانیم که مغز انســان می‌تواند واکنش‌های واقعی را به رویداد حقیقی یا تصور شده ایجاد کند. مثلا احسـاس خجالت زمانی که زمین می‌خورید یا وقتی فکر می‌کنید که ممکن است لیز بخورید.

به همین صـورت، سـوگواری به دلیل از دسـت دادن عزیزی، می‌تواند درد و احسـاسات ناخوشایندی را در ما ایجاد کند. درد می‌تواند در ناحیه قفســـه سینه، گردن و کمر تجربه شود. فرد باید بفهمد که این دردها به دلیل مشکلات ماهیچه‌های نیست بلکه بخشـی از واکنش مغز نسـبت به رویداد اتفاق افتاده اسـت، که البته ممکن اسـت با خطرات جدی همراه باشد.

کم خوابیدن

یکی از مهمترین نشـــــانه‌های کارکرد سالم بدن و روان، خواب سالم است. متأسفانه سوگواری خواب انســان را بر هم می‌ریزد. ممکن است فرد در نیمه‌های شب از خواب بیدار شود و دیگر نتواند بخوابد. یا ممکن است سبب شود خواب انسان کیفیت لازم را نداشته باشد. کمبود خواب، تأثیر خود را به سرعت در زندگی روزمره فرد نشـان خواهد داد. کارایی او کاش پیدا می‌کند و از نظر جسمی ضعیفتر می‌شود.

زیاد خوابیدن

برای فرد ســوگوار، خواب مانند یک مکانیزم دفاعی عمل می‌کند. او با خوابیدن زیاد از واقعیت دردناک زندگی فـرار مـی‌کند. همانطور که  قبلا اشاره کردیم، سوگ بسـیار دردناک است و تحمل آن  انصــافا کار سختی است. در این شرایط افراد به اسـتفاده ناخودآگاه از دفاع های روانی روی می‌آورند که یکی از آنها زیاد خوابیدن است.نکته مهم این موضوع این است که خواب زیاد، خستگی فرد را برطرف نمی‌کند و او ممکن است در طول روز، باز هم به شدت خسته و کسل باشد.

کاهش وزن

غالب افرادی که مشغول سوگواری برای از دست دادن عزیزی هستند، دچار کم خوری می‌شــوند یا کلا اشــتهای خود را از دســـت می‌دهند. خصوصا در چند روز یا چند هفته ابتدایی، از آنجایی که بازماندگان درگیر مســائل کفن و دفن و کارهای دیگر هســـتند، به ندرت به وعده غذایی می‌رسند. می‌توانیم بگوم که آن‌ها حتی ممکن است فراموش کنند که غذا بخورند. بنابراین یکـی از مهمتـرین وظیفه اطـرافیان این افـراد این است، که حواسشان به وعده‌های غذایی آن‌ها باشد.

علاوه بر این، کاهش وزن ممکن است از فقدان انرژی لازم برای پختن غذا در خانه توسط فرد سوگوار ناشـی شـود. گاهی اوقات حتی افراد این انرژی را ندارند که غذا از بیرون ســفارش دهند. ســـوگ معمولا موجب ایجاد حواس پرتی احســاسی می شود، که بی علاقگی فرد نســـبت به سلامت جســــمی را به دنبال خواهد داشت . در این شرایط فرد ممکن است حتی چند وعده غذایی را از دست بدهد که منجر به کاهش شـدید وزن و انرژی درونی می‌شود.

تغییرات دمای بدن

یکی دیگر از تغرات بدنی که البته چندان شایع نیسـت، تغر دمای بدن است. ممکن است سـوگ سـبب شود که فرد احســاس گرما یا سرمای زیادی را داشـته باشـد. این موضـوع حتـی زمانـی رخ مـی‌دهد که ظاهـرا هیچ دلیل مشــخصـــی نیز برای آن وجود ندارد.

مواجه شدن با تأثیرات جسمی سوگ

متأسفانه هیچ روش خاصی برای از بین بردن تغییرات جســـمی ناشی از سوگ وجود ندارد. همان طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، هدف ما این است که بتوانیم آسیب را مدیریت کنیم. درست است که تحمل سوگ سـخت و دردناک اسـت، اما تجربه آن یک فرآیند الزامی برای مواجه شـدن با از دست دادن چیزی عزیز است. خوشبختانه زمان سبب بهبودی بسـیاری از این نشـانگان جســمی خواهد شد. اما به هر حال مهم است که در طول این دوره که  حدودا شش ماه طول می‌کشـــد، فرد حواسش به خودش باشـد.

نکات مهم در مواجه شدن با حالت سوگ

در این بخش به چند نکته سـاده اشـاره می‌کنیم که رعایت آن‌ها بسیار تاثیرگذار خواهد بود. لطفا به خاطر داشته باشید که اگر علائم جسـمی شما بســیار شدید شد، مثلا در صورت داشتن معده درد یا سـردردهای شـدید، حتما باید به روانپزشـک مراجعه کنید. مراجعه به روانشـناس بالینی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. دردهای جسمی شدید به هیچ عنوان نباید نادیده گرفته شود.

زیاد آب بنوشید

بخش اول بســـــــیار ساده است. در طول روز باید مقدار معینی آب بنوشید. توصیه می‌کنیم میزان آن را با پزشک یا متخصــص تغذیه چک کنید.

ورزش کنید

کاملا قابل درک اسـت که در هنگام تجربه سـوگ، فعالیت فیزیکی کار بســـیار سختی به شمار می رود. اما باور کنید حتی یک پیاده روی ساده سی دقیقه ای نیز می‌تواند تأثیر بسیاری داشته باشد. بنابراین کار خود را شروع کنید. حتی می‌توانید از اپلیکیشــــن های ورزشی بر روی موبایل خود استفاده کنید تا برنامه ورزشیتان از قلم نیفتد. ورزش پیلاتس نیز در این زمان می‌تواند بسیار اثر بخش باشد.

تغذیه سالم

همان طور که گفتیم، سوگ سبب بی توجهی فرد به تغذیه خود می‌شـود. حواستان را جمع کنید. چیزهایی که می‌خورید بسـیار مهم است. تلاش کنید تا جایی که ممکن است رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

استراحت فراموش نشود

همان طور که اشاره کردیم، سوگ خواب انســان را برهم میزند. فرد باید مراقب خواب خود باشد. سر ساعت دوازده شب موبایل را خاموش کنید و به رخت خواب بروید. چند شـب اول احتمالا برایتان سـخت اســت اما عادت می‌کنید. ساعت را برای هشـت صبح تنظیم کنید و حتما از خواب بلند شوید. بدن شما آرام آرام به این شرایط عادت می‌کند. در نهایت به خاطر داشته باشید این شما هســـــتید که باید از خودتان مراقبت کنید.