آسیب رباط مچ پا (اسپرین مچ پا)
پیچ خوردن یا رگ به رگ شدن مفصل مچ پا از جمله شایعترین آسیب های اندام تحتانی است. مفصل مچ پا بیش از هر مفصل دیگر بدن پیچ میخورد و این پیچ خوردگی بیشتر در جوانان و افراد میانسال دیده می شود. این ضایعه معمولاً در حین ورزش اتفاق میافتد گرچه گاهی در حین راه رفتن روی زمین های ناهموار هم ایجاد میشود. ضایعه عمده در پیچ خوردگی مچ پا آسیب لیگامان با رباط های اطراف مفصل مچ پا است. این لیگامان ها در دو طرف مفصل قرار داشته و مفصل را محکم و سرجای خود نگه میدارند. لیگامان های مچ پا اجازه میدهند تا استخوان های دو طرف مفصل فقط در جهت های خاصی حرکت کنند و مانع از حرکت و جابجایی استخوان ها در جهات دیگر میشود . لیگامان ها یا رباط ها بافتهای محکم ولی قابل انعطافی هستند که در موقع حرکت مفصل در جهات خاصی کش میایند و با برگشت وضعیت مفصل به حالت اولیه دوباره به طول اول خود برمیگردند. وقتی که استخوان های دو طرف مفصل در جهاتی که اجازه حرکت ندارند بیش از حد جابجا شوند ممکن است لیگامان ها تحمل نیروهای وارده را نداشته و پاره شوند. مکانیسم اصلی پیچ خوردن یا رگ به رگ شدن مچ پا هم همین است.
مهمترین رباط های مچ پا در قسمت داخلی و خارجی آن قرار دارند. آسیب رباط خارجی مچ پا بر اثر انحراف شدید مچ پا به سمت داخل بوجود میاید. این آسیب بسیار شایع تر از آسیب رباط داخلی مچ پا است که بر اثر منحرف شدن و چرخش پا به سمت خارج ایجاد میشود .
برحسب شدت آسیب لیگامان ها، رگ به رگ شدن مچ پا را به سه درجه تقسیم میکنند .
کشیده شدن خفیف لیگامان
پاره شدن نسبی فیبر های لیگامان
پارگی کامل لیگامان
پاتولوژی
- اسپرین مچ پا
- اسپرین خارجی مچ پا (85 درصد آسیب‌های اسپرین مچ پا را شامل میشود) که می‌تواند:
- ملایم (درجه1)_ کشش کم همراه با آسیب مقداری از فیبرها
- متوسط(درجه2)_ پارگی جزئی رباط
- شدید (درجه3)_ پارگی کامل رباط
- اسپرین داخلی مچ پا (رباط دلتوئید). اغلب همراه با شکستگی است و نیاز به عمل جراحی دارد.
- سیندسماتیک یا اسپرین مچ پا بالا (ریکاوری 2 تا 3 مرتبه طولانی‌تر)
هشدارها و موارد منع استفاده عمومی
بسته به محل و نوع اسپرین و همچنین مرحله توان‌بخشی، از تمریناتی که وزن بدن بر روی مفصل مچ پا متحمل میشود خودداری کنید و همچنین در قرارگیری در وضعیت‌های پرونیشن و سوپینشین بیش‌ازحد قرار نگیرید.
مشکلات رایج
- اگر شرایط حاد بود: درد، تورم، سفتی،سرخی، گرم شدن و دیگر رنگ‌ها
- اگر شرایط مزمن بود: سستی یا بی‌ثباتی مفصل مچ پا
- دامنه حرکتی محدودشده
- تعادل و حس عمقی ضعیف
- ضعف قسمت فوقانی
اهداف
- کاهش تورم و درد
- بازگردانی دامنه طبیعی حرکت مفصل مچ پا
- بازآموزی الگوهای عملکردی در وضعیت‌هایی که مقداری از وزن بدن توسط اندام تحتانی متحمل میشود و آماده‌شده برای شرایطی که وزن بدن به‌طور کامل توسط اندام تحتانی متحمل میشود.
- ارتقا ثبات مفصل مچ پا (تمرینات زنجیره حرکتی بسته)
- افزایش قدرت عضلات مرکزی بدن
- تقویت عضلات فوقانی
- بهبود تعادل
- افزایش کنترل و قدرت عضلات اندام تحتانی